Etçil diyet de denilen protein diyeti, atalarımızın çoğunlukla et ve balık gibi hayvansal gıdaları yediği tartışmalı teoriden yaratılan nispeten yeni bir diyettir.
Etçil diyet, birçok düşük karbonhidratlı gıdanın hayvansal kaynaklardan geldiği ketojenik diyet uygulamasının aşırı bir şeklidir. Bununla birlikte, et diyeti yemek planında, düşük karbonhidratlı olanlar da dahil olmak üzere tüm bitki bazlı yiyecekler dışlanmaktadır.
Peki etçil diyet sağlıklı mı? Potansiyel olarak protein diyeti faydaları var mı? Ve bunun arkasındaki bilim nedir? Bu soruların cevaplarını ve daha fazlasını öğrenmek için okumaya devam edin!
Protein Diyeti Nedir?
Keto diyetine benzeyen bir diyet şeklidir. Bu diyet aşağıdaki yiyecek türlerini destekler:
- Kümes hayvanları, kırmızı et, balık ve deniz ürünleri, yumurta, organ etleri ve kemik suyu dahil olmak üzere herhangi bir hayvansal gıda
- Düşük laktozlu süt ürünleri
- Tereyağı, kuyruk yağı ve kemik iliği gibi hayvansal yağlar
- Tuz, karabiber ve diğer sıfır karbonhidrat çeşnileri
- Kahve ve çay (bunlar teknik olarak bitki bazlı olsalar da etçil diyeti takip eden bazı insanlar bunları diyetlerinde tutmayı tercih eder)
Protein Diyetinde Yenmemesi Gerekenler
Etçil diyetin dışladığı besin grupları şunları içerir:
- Kepekli tahıllar
- Sebzeler
- Meyveler
- Fasulye ve baklagiller
- İlave şeker
- Bitki bazlı yağlar
- Alkol
- Yüksek laktoz süt ürünleri
Protein Diyeti Faydaları Nelerdir?
Etçil diyetin savunucuları, aşağıdaki durumlara karşı fayda sağlayabileceğini iddia etmektedir:
- Kilo verme
- Otoimmün semptomlar
- Duygudurum bozuklukları
- Kan şekeri regülasyonu
- Birçok kronik hastalığın azaltılması
Diyet ayrıca diğer semptomlarda kısa vadeli iyileşmelere yol açabilir. İşte bazı olası nedenler:
- Etçil diyet tesadüfen protein alımını artırabilir. Yüksek proteinli bir diyetin genellikle birçok sağlık yararı vardır. özellikle de bir kişi diyete başlamadan önce proteini yetersiz tüketiyorsa.
- Gluten ve soya fasulyesi gibi yaygın gıda alerjileri veya hassasiyetleri olan gıdaları azaltabilir.
- Alkol tüketimini ortadan kaldırır veya azaltır; bu, alkol endokrin sorunları veya diğer metabolik sağlık sorunları gibi durumları ağırlaştırıyorsa bazı kişilerin daha iyi hissetmesine yardımcı olabilir.
- Daha yüksek miktarlarda birçok sağlık sorunuyla ilişkilendirilen ilave şeker ve işlenmiş veya rafine karbonhidrat tüketimini azaltır.
- Belirli PUFA'ların veya omega-6'lar gibi çoklu doymamış yağ asitlerinin sorunlu yüksek alımlarını azaltır.
- Hatta bazı insanlar bitkilerde bulunan bazı biyoaktif bileşiklere karşı hassasiyet veya alerjiye sahip olabilir ve bunları diyetlerinde ortadan kaldırmak veya en aza indirmek kendilerini daha iyi hissedebilir. Ancak, bu sorunun yaygınlığı ile ilgili araştırmalar devam etmektedir.
- Düşük karbonhidratlı diyet olduğu için et diyeti, tip 2 diyabet veya insülin direnci ile mücadele edenler için faydalı olabilir.
Yukarıdakilerin hiçbirinin protein diyetinin benzersiz özellikleri olmadığını ve bu hedeflenen alanlardan elde edilecek herhangi bir potansiyel faydanın, katı etçil diyet ilkelerine bağlı kalmaksızın yapılabileceğini not etmek önemlidir.
Atalarımız Aslında Nasıl Besleniyorlardı?
Daha önce de belirtildiği gibi, etobur diyetinin savunucuları, atalarımızın çoğunlukla et ve balık yediğini ve bundan sapan diyetlerin yüksek oranda kronik hastalığa neden olduğunu iddia ediyor.
Bununla birlikte, bazı araştırmalar, eski insan avcı-toplayıcıların yıllık kalorilerinin yalnızca yaklaşık yüzde 30'unu hayvan kaynaklarından aldıklarını öne sürüyor. İstisna, Eskimolar gibi gruplar ve Kuzey Kutbu'ndaki diğer gruplardır.
Bu gruplar geleneksel olarak kalorilerinin yüzde 99 kadarını foklardan, deniz gergedanlarından ve balıklardan aldılar. Bunun nedeni, aşırı soğuk ortamlarının yılın büyük bir bölümünde çoğu bitkisel gıda için yaşanabilir olmamasıdır.
Gerçek şu ki, eski insanlar kalori ihtiyaçlarını karşılamak için sebzeler, tahıllar ve yemişler de dahil olmak üzere bitkisel gıdalara da güveniyorlardı. Etobur diyetinin ete odaklanması, eski insan atalarımızın yediği gıdaların çeşitliliğini mutlaka tekrarlamaz.
Protein Diyeti ile Kilo Verme
Protein diyetinin unsurları, kilo vermeyi destekleyebilecek diğer diyet yaklaşımlarıyla örtüşebilir. Bununla birlikte, bu etkiler etçil diyetin kendisine atfedilemez.
Etçil diyetin dışında gerçekleştirilebilen artan protein alımı, kilo verme ile ilişkilendirilmiştir. İşte protein alımı ve kilo yönetimi söz konusu olduğunda birkaç çalışmanın gösterdiği şey.
- Artan protein alımı, protein içeriği düşük diyetlere göre daha uzun süreli kilo kaybına yol açabilir.
- Protein içeriğinde mütevazı bir artış ve glisemik indekste mütevazı bir azalma, kilo kaybının korunmasında bir iyileşmeye yol açabilir.
- Düşük karbonhidratlı diyet, kilo verme ve kardiyovasküler risk faktörünün azaltılması için düşük yağlı diyete göre daha etkiliydi. Bununla ilgili araştırmalar, uzun vadeli sonuçlara bakıldığında hala tartışmalıdır.
Kilo vermek ve kardiyovasküler risk faktörlerini azaltmak isteyenler için karbonhidratları kısıtlamak bir seçenek olabilir. Fakat kilo verme sürecinizde karbonhidratı diyetinizden tamamen soyutlamanız gerekmez.
Bunun yanında, diyetinizden kalori miktarını kısıtlamak, ki bu daha yüksek tatmin edici protein alımıyla daha kolay olabilir, kilo vermenin ana itici gücüdür.
Protein Diyetinin Zararları
Etçil diyette meydana gelebilecek bazı sağlık sorunları ve potansiyel yan etkiler vardır.
1) Aşırı Sodyum ve İşlenmiş Et Tüketimi
Etçil diyetin bazı savunucuları, daha yüksek tuz alımına duyulan ihtiyacı vurgular çünkü aşırı derecede düşük karbonhidratlı bir diyet, sodyum gibi elektrolitlere olan ihtiyacı artırabilir. Bununla birlikte, aşırı sodyum alımı, tuza duyarlı olanlar için hiper tansiyon, böbrek sorunları ve başka fiziksel ve ruhsal sağlık sorunlarına yol açabilecek etmenlerin artması ile ilişkilendirilmiştir.
Diyetinizde sürekli işlenmiş et tüketmek rektal kanser gibi sindirim ve boşaltım sistemini etkileyen kanser türleri ile bağlantıda olduğuna dair çalışmalar devam etmektedir.
İşlenmiş etlerin mutlaka etobur diyetine dahil edilmesi gerekmez, ancak açıkça ortadan kaldırılmazlar ve bazı takipçiler onlara daha fazla güvenmeye başlayabilir.
2) Besin Eksiklikleri
Sadece et ve hayvansal ürünleri yemek, bazı insanlar için bazı besin dengesizliklerine neden olabilir. Besin dengesizliklerinin kendileri obezite riskinin artmasıyla ilişkilendirilmiştir. Bunlar ayrıca kanser, kardiyovasküler hastalık ve osteoporoz gibi daha yüksek sağlık koşulları riskiyle bağlantılı olabilir.
Protein diyeti uygulayan kişilerin lif ve C, K1, E vitaminleri, folat ve magnezyum eksiklikleri yaşama olasılığı daha yüksek olabilir. Bunlar, bitkilerde bol miktarda bulunan mikro besinlerdir.
Yumurta sarısı ve deniz ürünleri gibi bazı hayvansal ürünler E vitamini içerir. Folat ayrıca yumurta sarısı ve karaciğerde de bulunur.
Bununla birlikte, etçil bir diyette besin ihtiyaçlarını karşılamak için karaciğer gibi belirli gıdaların büyük miktarlarda tüketilmesi, diğer besin maddelerini istemeden artırabilir. Bunlar, her ikisi de karaciğer gibi gıdalarda çok yüksek olan bakır ve A vitamini içerebilir.
Bu tür dengesizlikler başka sağlık sorunlarına yol açabilir.
3) Bitkisel Gıdaların Dışlanması
Bitkisel gıdaların dışlanması da bazı insanlar için sağlık üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabilir. Diyette bitkisel gıdaların ağırlıklı olarak kullanılması, Alzheimer, diyabet, bazı kanser çeşitleri ve kalp damar sorunları gibi ciddi ve ölümcül olabilecek sağlık sorunlarının önlenmesi ile ilişkilendirilmiştir.
Bitkilerden elde edilen fitobesinler, antioksidan, antienflamatuar, antialerjik, antispazmodik, antikanser, antiaging ve nöroprotektif etkiler dahil olmak üzere birçok sağlık yararına sahip olabilir.
4) Zayıf Sindirim
Yüksek yağlı yiyecekler veya çok miktarda et dahil olmak üzere belirli yiyeceklerin zayıf sindirimi, bazı insanlar için sindirimi olumsuz etkileyebilir. Bu diyetler ayrıca, bazı araştırmacıların daha yüksek kalp hastalığı riskiyle bağlantılı olduğunu öne sürdükleri daha yüksek LDL kolesterol seviyelerine yol açabilir.
Bununla birlikte, daha yeni araştırmalar, kolesterol ve kalp hastalığı arasındaki bağlantının gücünü sorguladı ve bu tartışmanın açılması daha uzun sürebilir!
Protein Diyeti Denemeli misiniz?
Herkes için işe yarayan, herkese uyan ideal bir diyet yoktur. Etçil diyet söz konusu olduğunda, bu diyet yaklaşımı çoğu insan için muhtemelen gereksiz yere kısıtlayıcıdır. Ayrıca, etkinliğinin ve potansiyel uzun vadeli etkilerinin arkasında çok az araştırma var.
Kronik böbrek hastalığı olanlar da dahil olmak üzere protein alımını sınırlaması gerekenlerin etçil beslenme konusunda dikkatli olmaları gerekebilir. Düzensiz yeme ile mücadele edenler veya gıda kısıtlamaları konusunda endişe duyanlar da bu tür diyet yaklaşımlarından kaçınmalıdırlar.
Diyet özelleştirme en iyi şekilde doktorunuz veya kayıtlı bir diyetisyen tarafından yönlendirilir. Eğitimli bir beslenme veya sağlık uzmanıyla çalışmak, sizin ve özel ihtiyaçlarınız için doğru olan bir diyeti keşfetmenize de yardımcı olabilir.